Amatör Olta Balıkçılık Üzerine İpuçları

'Amatör balıkçılık, büyük küçük meraklısının tutkusu haline gelmiÅŸtir. Hobiden ziyade bir yaÅŸam biçimi olmuÅŸtur. Hazırlıklar önceden baÅŸlar. Meraklısı, balık mevsiminin geliÅŸini iple çeker. Hangi balıkların tutulacağı bile önceden saptanmıştır. Bu bir hayal olsa da, balıkçı o hayali yaÅŸamaya çoktan baÅŸlamıştır. Hayalin gerçeÄŸe döndüğü vakitte, balıkçı hayatındaki en mutlu ve keyifli dakikaları yaÅŸar. 
Siz de bu hayale kendinizi kaptırabilir, bu zevki birebir yaÅŸayabilirsiniz. Ama bazı gözden kaçırılmaması gereken unsurlar var. Amatör balıkçılığın üç tane evresi olduÄŸunu görüyoruz. Bunlar tutmak, temizlemek, piÅŸirmek. Sonunda afiyetle yerken de sohbeti ve dostlarla keyfi de bu iÅŸin bonusu. 
Bu evreleri beraber gözden geçirelim ve aşamaları birer birer anlayalım ki, işimiz kolaylaştığı gibi, bir de kazara doğabilecek sorunlara maruz kalmayalım. Kısaca ipuçlarını özetlemek gerekirse;

Balık Tutarken…

Amatör olta balıkçılığında iki tip avlanma biçiminden söz edebiliriz;

Sahilden, Kamış ile Olta Balıkçılığı

• Öncelikle bir kamış, bir de misinanın sarılı olduÄŸu makara edinin. Makara için tavsiye edilen marka Banax. Albastar’ın kamışları ve makaraları daha hesaplı olup, pekala iÅŸinizi görür. UstalaÅŸtıkça ve konuyla ilgili bilginiz arttıkça üst modelleri daha iyi tanır ve ister olacaksınız.

• Bu tip avcılıkta dikkat edilmesi gerekenler hangi tip oltanın, hangi akıntıda çalışacağının saptanmasıdır. Bu kural tekneden avcılık için de geçerli. Akıntısına göre klepsin (misinanın olta kısmına baÄŸlantısını saÄŸlayan küçük kıskaçlı düzenek) ucuna takacağınız oltayı saptamanız, balık tutabilmeniz açısından çok önemlidir. Ä°ÄŸne boylarına da dikkat etmelisiniz. Yine akıntının ÅŸiddetine ve oltanızın cinsine göre, olta ucundaki kurÅŸunu (ağırlık) gözden geçirin. Suların akıntısı ve oltayı atacağınız mesafe uzaklığı arttıkça gramını arttırıp, durgun sularda azaltmalısınız.

• Yem konusu da, gideceÄŸiniz merada av veren balığın, o ay hangi yemi yediÄŸi ile baÄŸlantılıdır. Bunu da önceden tespit edip tutacağınız balığa göre yem seçin. Örnek: EÅŸkina; canlı teke tercih ederken, izmarit; midye ile av verir.

• Kovanızı, yem açmak için çakınızı, akÅŸam kalacaksanız bir el fenerini, yedek takımınızı (her an oltanız iri bir balık tarafından koparılabilir veyahut dibe takılıp kopabilir) ve üzerinize mevsime göre kıyafetinizi ihmal etmeyin. Bir kere balık av vermeye baÅŸladı mı, bir daha geri dönüp bunları halletme ÅŸansınız olmayacaktır. Aksi takdirde balığın av saatini kaçıracaksınız. 

• AkÅŸam karanlıkta kamışın ucunu görebilmek için, ucuna takılan fosfor tüpleri balığın vurup vurmadığı konusunda size yardımcı olabilir. Ama bu iÅŸlemi, bir çikolatanın yaldızlı kağıdını, kamışın ucuna sarıp daha basit ve masrafsız bir ÅŸekilde de saÄŸlayabilirsiniz.

Denizden, Tekne ile Olta Balıkçılığı

• Amatör balıkçılık için; fiber veyahut ahÅŸap bir tekne edinme imkanı varsa; 4 buçuk beÅŸ metrelik balıkçı tipi bir kayık iÅŸinizi görecektir.

• Tercihen kürekle veyahut uygun bir motorla denize açılabilirsiniz. Motor olarak; 4 - 6 metrelik bir tekneye, 9 - 15 beygir arası son derece uygundur. 

• Balığa çıkmadan Iskarmozların (küreÄŸin takıldığı yerler) saÄŸlamlığını test edin. Teknede yedek ıskarmoz bulundurun. Açılmadan teknenin su alıp almadığını kontrol edin. AhÅŸap tekneleri suya indirmeden, miçozu (teknenin tıpası) kapatıp, tekneye iki üç kova su vurursanız ahÅŸap ÅŸiÅŸecek, sızıntı yapabilecek yerler kısmen kapanacaktır.

• Teknenizin ve motorunuzun bakımını en az yılda bir kere yaptırın.

• Havaya ne olursa olsun aldanmayıp yanınıza kalın bir kıyafet alın. Yazın bir muÅŸamba rüzgarlık iÅŸinizi görecektir. Kışın ise muÅŸamba tulumun içine kalın pantolon, bir yün kazak, yün bere ve en altına da lastik çizmelerinizi giyerseniz en soÄŸuk günlerde bile rahat edersiniz.

• Yanınıza içecek su ve bir miktar yolluk alın.

• Yazın başınıza güneÅŸ geçmemesi için kepinizi unutmayın. Çünkü güneÅŸ ışınları denizde daha kuvvetlidir. UnuttuÄŸunuz takdirde; deniz suyu ile başınızı ıslatmanız, sizi geçici bir süre koruyacaktır.

• Motorunuz olsa bile, muhakkak kürekler hep teknede bulundurulmalıdır. Belirli bir yere demirlemek için bir de çapa yaptırın. Ä°pini, balığa çıkmadan önce dolaÅŸmayacak ÅŸekilde hazırlayın. Çapayı atarken, ipe basmamaya özen gösterin. Aksi takdirde, hızla dibe giden çapanın ağırlığı, ayağınıza dolaÅŸacak ip ile sizi denizin dibine sürükleyebilir. Bu da sizin açınızdan büyük bir tehlike oluÅŸturur.

• Deniz dalgalıysa, teknenin baÅŸ kısmı dalgaya gelecek istikamette seyir etmeniz daha güvenli olacaktır.

• EÄŸer teknenin livarı (balık koyulabilecek içi su dolu bölme) yoksa, büyükçe bir kova iÅŸinizi görecektir. Kovanın büyük olması kısmetinizi de arttırabilir. Ayrıca metal bir kova alırsanız balık çırpındıkça çıkan gürültülü sesten, etraftaki balıkçılara havanızı atabilirsiniz. Tabi ki bu sizde, belli bir süre sonra baÅŸ aÄŸrısına neden olacaktır.

• Gece, geç vakitte dönülecekse, iyi bir fener almakta fayda var. Alacakaranlıkta seyir ederken; etraftaki çakarlar, varsa mehtap, veyahut limandaki ışıklar sizin kılavuzunuz olacaktır.

• Balık takımlarınızı hazır olarak saklayacağınız gerekli büyüklükte bir kutu alın. Balıkçı tipi bir kutu alırsanız, muhtemelen içinde bölmeler bulunur. Bölmelere, yedek kurÅŸununuzu, fırdöndünüzü (oltanın dolanmasını önleyen küçük mekanizma) ve iÄŸnelerinizi yerleÅŸtirebilirsiniz. Bu sayede, oltanızı iri bir balığın koparması halinde hemen müdahale edip, belki de kaçan balığı tekrardan yakalayabilirsiniz.

• Ä°ri balık gelmesi ihtimaline karşı, teknede kepçe bulundurun. Ayrıca bir çakı ve el bezi bulundurmakta her zaman fayda var.

• Teknede denge açısından ayaÄŸa fazla kalkmayın. Bir de cankurtaran simidi bulundurun. Can yeleÄŸini de ihmal etmeyin. Kötü bir havada veya denizde ters bir durumla karşılaÅŸtığınızda sizin hayatınızı kurtaracaktır.

• Takımlarınızı suyun akıntısına göre ve balığına göre, uzun veyahut kısa köstekli hazırlayabilirsiniz. Ä°ÄŸneler av veren hayvanın aÄŸzına ne çok küçük, ne de büyük gelmelidir. Misina kalınlıkları tutulacak balığın boyutuna göre deÄŸiÅŸir. KurÅŸunun ağırlığını da akıntının ÅŸiddetine göre ayarlamalısınız.

• Bir yem tahtası edinin. Midye gibi yemleri tahtanın üzerinde güneÅŸe bırakarak kurutursanız, balığa yemi yedirmeden tutma ÅŸansınız artar. Kuruyan yemleri balık, oltanızdan hemen alamaz. Ve uÄŸraÅŸtığı süre arttıkça, yakalanma ÅŸansı da artacaktır. Balığına ve bölgesine göre midye, sulina, kurt, yengeç bacağı, teke, karides ve yaprak ÅŸeklinde kesilmiÅŸ küçük balıklar tavsiye edilir. Daha büyük balıklar için, uzun oltayla canlı yem kullanmalısınız.

• Çinekop, sarı kanat, lüfer grubu balıkları oyalamadan sürratle çekin, çünkü balık yüzeye yüzüp, aÄŸzından iÄŸneyi atmak isteyecektir. DiÄŸer balıkları hafifse oyalamadan, ağırsa biraz oyalayıp yorarak alabilirsiniz.

• Sahil GüvenliÄŸin numarasinin 158 olduÄŸunu unutmayın.

• Ä°skorpit, trakonya, lipsos ve varsam gibi balıkların neye benzedikleri hakkında fikir sahibi olun. Bu balıkların dikenleri zehirli olup, battığında ÅŸiddetli aÄŸrılara sebebiyet verirler. Oltaya gelirlerse de, zehirli dikenlerine temas etmeyecek ÅŸekilde iÄŸneyi çıkarmak gerekir.

• Balık çekerken parmak boÄŸumunda meydana gelen misina kesikleri, balıkçılar arasında bir gurur kaynağıdır. Siz yine de tedbiri elden bırakmayın. Ä°ri balık çekerken kullanacağınız, ezcanelerde satılan tıbbi lastik parmaklıklar, oltanın parmağınızı kesmesini önleyecektir. 

• Balığı tekneye alırken küpeÅŸteye (teknenin yan kısmı) vurdurmamaya özen gosterin. Yoksa balık gerisingeriye denize düşebilir. O kadar uÄŸraÅŸ ve emek de boÅŸa gider.

• Oltayı toplarken, misinayı firdöndüye kadar yere toplayın. Fakat iÄŸne kısmını oturak kısmına bırakın. Hem iÄŸneniz oltaya karışmayacak, hem de daha seri oltayı yemleme imkanı yakalayıp, balık tavını kaçırmayacaksınız.

• TuttuÄŸunuz ufak balıklara yaÅŸama ÅŸansı verip denize bırakmanız, amatör balıkçılığa ve doÄŸaya olan saygınızın göstergesidir.

• Ava gelen herkese, hatta teknede bulunup balık tutamamış arkadaÅŸlarınıza bile balığı eÅŸit pay edin. Böylece kimse gücenmeyecek ve herkes keyfi paylaÅŸabilecektir.

• Av sonrası kısmına gelince, isteÄŸe göre fotografını çekip tuttuÄŸunuz balıkları belgeleyebilirsiniz. FotoÄŸraf, balığı tuttuÄŸunuzun kanıtıdır. FotoÄŸrafını göstermeden, tuttuÄŸunuzu iddia ettiÄŸiniz balıkların tutulduÄŸuna, kolay kolay kimse inanmaz. Balıkçı ballandırır ve abartır diye bir kanı vardır. Böylece bu kanıdan da kolayca sıyrılmış olacaksınız. 

• Balıklarınızı her zaman kendiniz temizleyin ve piÅŸirin ki, binbir emekle tuttuÄŸunuz balıkların iyi piÅŸmemesi durumunda, kimsede suç bulmayın. Ayrıca giderek ustalaÅŸan ahçılığınızla, eÅŸinizin, misafirlerinizin hatta çocuklarınızın da takdirini kazanacaksınız. 

• Unutmayın ki; en iyi çalışma gününüzden, balık avında geçireceÄŸiniz en kötü günün keyfi bile kat kat fazladır.



Balık Temizlerken...



Balıkları balıkçınızdan isteÄŸinize göre kesilmiÅŸ halde alabilirsiniz. Ancak balıkçılar küçük balıkları genelde temizlemek istemezler. Pulsuz ve küçük boydaki balıkları temizlerken bıçaÄŸa gerek yoktur. Balığı sol avucunuzun içine alıp, saÄŸ elinizin iÅŸaret ve baÅŸ parmağı vasıtasıyla, balığın kafasını kopararak ve sonra baÅŸ parmağınızı karnına sokup yararak temizleyebilirsiniz. Ardından bol suyla iyice yıkamanız gerekir. 
Balıkları kılçıklı bırakabileceÄŸiniz gibi, piÅŸireceÄŸiniz yemeÄŸe veya kendi arzunuza baÄŸlı olarak fileto da çıkarabilirsiniz. Bu iÅŸlem için karnını yardığınız parmağınızı hiç çıkarmadan kuyruÄŸa kadar yürütmek ve sonra kılçığı ileri geri hafifçe oynatıp yumuÅŸak hareketlerle yerinden çıkarmak gerekir. Bu balıklar küçük olduÄŸu için filetoları genelde birbirinden ayırmaya gerek yoktur. Filetoları açık veya kapanmış olarak kullanabilirsiniz. 

Uskumru, kolyos, istavrit, çinekop gibi orta büyüklükte ve pulsuz balıklar bıçak yardımıyla temizlenmelidir. Anüs üzerine bıçakla küçük bir kesik attiktan sonra balığın karnı yarılarak iç organları dışarı çıkarılıp karnı temizlenir. Bu arada solungaçların da koparılarak çıkarılması gerekmektedir. TemizlenmiÅŸ balığın içi ve başı bol su ile iyice yıkanmalı ve karın çevresindeki siyah zarlar ile kan pıhtıları bıçak ucuyla iyice temizlenmelidir. 

Palamut, torik gibi balıkların karnını tamamen yarmak gerekmez. Anüsün üzerine atacağınız derince bir bıçak kesiği ile bağırsakların vücuttan ayrılması sağlanır. Karın az yarılarak bıçak ucuyla iç organların tamami dışarı atılır. Palamut ve torik gibi balıkları dilimlemek veya fileto çıkarmak sureti ile iki şekilde doğrayabilirsiniz. Eğer tava veya yahni yapacaksanız balığı bir parmak (2, 2.5 cm) kalınlığında dilimler halinde kesebilirsiniz. Fırında balık için fileto çıkarılması daha iyi olur. Fileto çıkarmak için balığın kuyruk kısmından başlayıp kılçık paralelinde balığı ikiye ayırmak gerekir. Palamut ve toriğin baş kısmında fazla birşey olmadığından, kuyruğu ile birlikte kesip atabilirsiniz. Eğer bu balıklardan lakerda yapacaksanız dilimlerin kalınlığı iki misli yani asgari 4 cm. olmalıdır. Lakerda için balık temizlenmesi özel itina ve işlem gerektirir. İri balıkları kesmek ve filetosunu çıkarmak için ince uzun ve çok keskin bir bıçak kullanmak lazımdır.

Çingene palamutu, uskumru ve kolyoz gibi balıklar yeterince büyük olmadıklarından dilimleme veya fileto yapılmaz. Ancak çingene palamutları karnı tamamen yarılarak, sırt derisi kesilmeksizin açılabilir. İç organlarının temizlenmesi aynı palamut da olduÄŸu gibidir. Balık büyüklüğüne ve yapılacak yemeÄŸe göre bütün bırakılır veya fileto çıkarılır. Pilaki yapılması düşünülüyorsa kalın dilimlere bölebilirsiniz. Lüfer büyüklüğüne göre, kofana ise tercihan fileto yapılmalıdır. Sarı kanat ise, lüferin kücüğü olduÄŸundan, iki tarafı boyunca bıçakla çizilerek bütün bırakılır. Çinekopu ise çizmeye dahi gerek yoktur. 



Balık Pişirirken...



Asla Yapmayın!

 Balığı buzdolabında bile uzun süre saklamayın.

 Balık piÅŸirirken yemeÄŸin içine limon ilave etmeyin.

 BuÄŸlama yaparken tepsinin kapağını sürekli açmayın.

 Lipsos, iskorpit ve trakonya gibi zehirli dikenleri olan balıkları, daha önce hiç temizlemediyseniz, denemeyin. Balıkçınız temizlesin.

 Satıcıdan alınan çirozları kafalarını koparıp yıkamadan yemeyin.

 Dubalara ve demir iskele ayaklarına yapışmış midyeleri yemeyin.

 Ve asla ve asla, mutfağı harp meydanına dönmüş bir halde bırakmayın!

Mutlaka Yapın!

 Balığı mevsiminde yiyin.

 Balığı temizlerken tezgahın üzerine 1-2 gazete yayın.

 Balığın pullarını bıçak yerine kaşıkla temizleyin. Böylece pulların ortalığa yayılmasını önlersiniz.

 Balığı piÅŸirmeden bol suyla yıkayın ve tuzlayıp 10-15 dakika kevgirde süzülmeye bırakın.

 Balığı tavaya atmadan önce tuzlayıp dinlendirin. Unlayıp tavaya atmadan önce de üstüne biraz rakı serpiÅŸtirin.

 Balığı kızgın yaÄŸda tava yapın. Yağın kızdığını tavaya ekmek parçası atıp yanında kabarcıklar belirmeye baÅŸladığında anlarsınız. Ayrıca  ekmek parçası yaÄŸdaki suyu alacak ve yağın üzerinize sıçramasını önleyecektir.

 Tava yaparken balıkları birbirine deÄŸmeden, aralıklı olarak yerleÅŸtirin.

 Balık kokusunu gidermek için ellerinizi limonlu suyla yıkayın.


Artık balığa çıkmaya hazırsınız. Bundan sonrası sizin parmağınızın hassaslığına, becerinize ve en önemlisi sabrınıza kalmış. Unutmayın balık işi, sabır işidir. İlk seferde vurmaz veyahut tutamazsanız sakın moralinizi bozmayın. Sabredin, muhakkak vuracak ve sizin oltanıza yakalanacaktır. Balık gelmese bile denizle baş başa olmak, sizi günün stresinden arındıracak ve zihninizi tamamen boşaltacaktır. Yeniden doğmuş gibi hissedecek ve bir kere işin keyfini aldıktan sonra bir daha bırakamayacaksınız. Haydi Rastgele!!!'

ALÄ° PASÄ°NER